Hemen her bebek az ya da çok kusar. Kusan bebeklerin çoğunluğunda alttaki neden önemsizdir. Fazla emdiğini çıkarıyordur, reflüsü hafif vardır, gazını çıkarırken beraberinde kusmuştur vesaire...
Peki yenidoğan bebekte kusma ne zaman önemli?
- Kusmukta kan varsa
- Safralı ise (yeşil renkte)
- Kusma sürekli tekrarlıyor ve fışkırır şekilde ise
- Bebek iyi görünmüyorsa
- Bebeğin kilo ve boy artımları iyi değilse
- Reflüsü çok fazla ve akciğere de kaçtığı için sık enfeksiyonu oluyorsa
- Kusma ile beraber ishal de varsa
- Bebeğin karnı çok şiş ve sertse
- İlk kakasını 2 günden geç yaptıysa
- Bebekte susuzluk belirtileri varsa ( ağzı kuru, halsiz, çişli bez sayısı azalmış) mutlaka hekime danışmak gereklidir.
Emzirilen bebeklerde ilk günler kolostrum dediğimiz ilk sütün yoğunluğu nedeniyle sarı, yeşil kusma olabilir. bu safra demek değildir, genelde kusmanın miktarı az ve sıklığı da çok değildir.
Kan içeren kusma?
Yenidoğan bebeğin doğum sırasında kan yutması çok mümkün değildir, ancak annede kanama varsa, amniyon kesesinde kan varsa bebek bol miktarda yutabilir ve doğum sonrası bu kan birkaç gün kırmızı-kahve veya siyah olarak kustuğunda ağızdan ya da kakasında siyah şekilde bulunabilir.
Bir başka neden annenin meme ucunda yara veya çatlak bulunması. Bebek emerken kan yutabilir. Bu da siyah kaka olarak ya da kırmızı-kahve kanlı kusma olarak karşımıza çıkabilir.
Bir de gerçekten bebekte kanama olma ihtimali var ki bu bizim için en kötü senaryo... Yenidoğanın hemorajik hastalığı dediğimiz K vitamini eksikliği nedeniyle mideden kanama olabilir, neyseki artık K vitamini her bebeğe yaptığımız için nadir görüyoruz.
Bunun dışında çok hasta bebeklerde stres ülserleri olabilir, bu nedenle de kanama görebiliriz.
Genellikle kanın kaynağını iyi bir öykü ve muayene ile anlayabiliriz. Ancak şüphe duyduğumuzda kanın anne mi, bebek kaynaklı mı olduğunu anlamak için yaptığımız bir takım testler vardır.
Yeşil renkte kusma?
Aksi kanıtlanana kadar yeşil safralı kusmada biz bağırsak tıkanıklığı düşünürüz ve hemen tetkik ve izlem için bebeği takibe alıp beslenmesine ara veririz. Bebekte diğer tıkanıklık bulgularını araştırırız, şüphelendiğimiz bağırsak bölümüne yönelik röntgen ve ultrasonografik tetkikleri, gerekirse daha ileri görüntüleme teknikleri ile bozukluğu bulup gereken tedavi ve takibi planlarız.
Fışkırır tarzda kusma?
Yenidoğan bir bebekte fışkırır tarzda kusmalarda oniki parmak bağırsağında tıkanıklıktan kuşkulanırız. Down sendromlu bebeklerde bu tip tıkanıklık sıktır. Bu bebeklerde genelde doğumdan önce tanı konur, annede amniyon sıvısının çokluğu dikkat çeker.
Eğer bebeğin 2. haftadan sonra fışkırır tarzda kusmaları başlamışsa pilor stenozu dediğimiz mide çıkışında darlığı olabilir. Bu bebekler hep aç bebeklerdir. Tanıda bir takım kan testleri ve ultrasonografi yardımcıdır.
Bebek iyi görünmüyorsa?
Kusan bebeğin genel durumu iyi değilse en sık sebeple altta enfeksiyon olduğunu düşünürüz ve öncelikle ona yönelik testleri yaparız. Ancak kusan ve kötü görünen bebekte altta yatan bir metabolik rahatsızlık, hormonal bozukluk olabilir. Bu bebeklerde nedeni bulana kadar hastanede yatırmak ve tetkikleri bebek gözlemdeyken yapmak daha uygundur.
Gelişme geriliği varsa?
Bebeğin kilo ve boyu istenen aralıkta gitmiyor, belirgin büyümede yavaşlama varsa öncelikle enfeksiyon, reflü ve metabolik, genetik hastalıklar düşünülür.
Kusan bir bebek, ek bulgusu olsun olmasın mutlaka değerlendirilmeli, ayrıntılı bir beslenme, kusma sıklığı, rengi ve miktarı ile ilgili aileden bilgi alınmalı, fizik muayene ve gerekirse testler planlanmalı. Burada bahsettiğim nedenler dışında; bir sürü sindirim sistemi ile ilgili hastalık ve tamamen başka sistemlerle ilgili hastalıklarda da kusma görebiliriz. Bu nedenle ne kadar çoğunlukla bebekler kusar desek de altta önemli bir neden olup olmadığını araştırmak gerekir.
Tekrarlayan kusması olan ve özellikle safralı ya da kanlı kusan bebeklerde mutlaka doktorunuza danışın. Güzel günler, bol gülücüklü yıllar dilerim...